Virtueel langs de Duitse grens: grenspalen 493-501
Er gaat niets boven de wandelwerkelijkheid van grenspalen bewandelen. Virtueel wandelen is surrogaat. Deze pagina is een appetizer voor het echte werk. Elke maand laat ik een reeks grenspaalfoto's zien. Zo kun je in de loop van de tijd meelopen langs de bijna 900 grenspalen van Vaals tot aan de Dollard. Ik fotografeer alleen de 'hele' nummers, daar tussenin staan nog vele tussenpalen. De eerdere virtuele tochten langs de Duitse grens staan in "Het Archief", evenals alle tochten langs de Belgische grens.
We gaan verder met met de grenspalen 493-501. Onderaan staat het proces-verbaal (in frans) uit 1818 dat het grensverloop beschrijft.
We zijn ten noorden van Venlo. De grens is even teruggekomen bij de rand van het hoogterras maar loopt nu weer over lagere gronden. In dit gedeelte zijn nog resten terug te vinden van de 'Fossa Eugeniana', het kanaal dat de Rijn en de Maas moest verbinden. In 1626 werd een begin gemaakt. De Spanjaarden hoopten zo de bloeiende Rijnhandel van de Verenigde Provinciën te dwarsbomen. De verschillende pogingen mislukten. Bij gp477 passeert nog steeds het kanaal de huidige grens en gaat bij gp485 weer over in Nederland. Bij gp490 - waar de loop van kanaal het huidige Duitsland weer inging - ligt in een bosje nog een restant van het kanaal. Gp501 is een apart verhaal, zie hieronder.
En dan hebben we nog de in de vergetelheid geraakte geschiedenis van de grenscorrecties in 1948 die in 1963 weer werden teruggedraaid. Nederland kreeg een aantal stukken Duitsland erbij als een soort oorlogscompensatie. Voor veel geld werd bijna alles in 1963 weer teruggegeven. Van Eberhard Gutberlett kreeg ik voor dit gebied 2x2 kaarten van dergelijke annexaties. De kaarten links tonen de situatie in 1956 (stukje Duitsland naar Nederland), de kaarten rechts zijn uit 1999 (gebieden weer teruggegeven).
Correctie door Rob Vaessens (febr. 2004): Op je site heb je bij je grenspalenreeks tussen Nederland en Duitsland een stukje staan over annexaties door Nederland bij de grenspalen
480-482 en 488-492. De informatie is niet helemaal correct. Blijkens de afgebeelde kaarten was Nederland hier in 1956 kleiner dan in 1999.
Er is hier dus in 1963 geen gebied door Nederland aan Duitsland teruggegeven maar juist ingepikt! De grens zoals die op de kaart uit
1956 staat aangegeven is tot 1963 altijd zo geweest. Dit concludeer ik aan de hand van historische kaarten rond 1840 en 1890 (historische
provincieatlas Limburg (1:50000) respectievelijk Historische Atlas Limburg; Chromotopografische Kaart des Rijks (1:25000)). Ook het
proces verbaal van grensbeschrijving komt overeen met de grenslijn zoals aangegeven op de kaart uit 1956. Overigens weet ik
niet zeker of dit stukje Duitsland in het jaar 1963 door Nederland is ingepikt, maar dit jaar is wel het meest waarschijnlijk.
gp493 (31 augustus 2003)
gp494 (31 augustus 2003)
gp495 (31 augustus 2003)
gp496 (31 augustus 2003)
gp497 (31 augustus 2003)
gp498 (31 augustus 2003)
gp499 (31 augustus 2003)
gp500 (31 augustus 2003)
gp501 (18 maart 2000)
gp501 (31 augustus 2003). Dit is de nieuwe gp501. Het nummerplaatje ontbreekt nog op deze foto maar Wilbert Janssen heeft mij bericht dat deze intussen is aangebracht. De oude gp501 is in het centrum van het naburige Duitse plaatsje Walbeck geplaatst als monument. Zie de rubriek "Nieuws van anderen" voor deze kwestie.
gp501 (31 augustus 2003). En zo staat de oude grenspaal nu te pronken op het dorpsplein. De tekst op het bordje luidt als volgt:
'Einen Kanonenschuss von der Maas entfernt'
Grenzstein aus dem Jahre 1818
Die Freiheltskriege 1813/14 führten zum Ende der Herrschaft Napoleons I., nach dessen Sturz sich die europäischen Fürsten und Staatsmenner 1814/15 in Wien zum'Wiener Kongreß' trafen. um über die Neuordnung Europas zu entscheiden.
Hier wurde nach der Bildung des Königreiches der Vereinigten Niederlande eine neue Grenzregelung met dem neugegrütndeten 'Deutschen Bund' (er umfasste 35 Fürstenstaaten und 4 Freie Städte) getroffen.
'Mindestens einen Kanonenschuss von der Maas entfernt' sollte die neue Grenze verlaufen. Da damals die Kanonenkugeln etwa vier Kilometer weit flogen, konnten in unserer Gegend die mittelalterlichen Gemeindegrenzen zwischen Well und Arcen.sowie Walbeck und Straelen.zur neuen Staatsgrenze bestimmt werden.
Durch das 'Schengener Abkommen' 1992 fielen die Grenzen und die markanten Grenzsteine haben heute auf dem Weg zu einem vereinigten Europa nur noch eine symbolische Bedeutung.
Nach langen Verhandlungen met den deutschen und niederländischen Behörden wurde dieser Grenzstein im Mai 2002 hier aufgestellt. Er soll erinnern an die ehemals trennende Grenze zwischen Deutschland und den Niederlanden und die damit verbundenen alten Schmugglerzeiten im vorigen Jahrhundert hier im Dorf.
gp501 (31 augustus 2003)